Back Segona guerra carlina Catalan Second Carlist War English Dua Karlisma Milito Esperanto Segunda guerra carlista Spanish Teine karlistide sõda Estonian Matinerren Gerra Basque Deuxième guerre carliste French Segunda guerra carlista Galician המלחמה הקרליסטית השנייה HE Восстание Кабреры Russian

II wojna karlistowska

II wojna karlistowska 1846–1849
Ilustracja
Bitwa pod Pasteral, 26/27 stycznia 1849
Czas

1846–1849

Miejsce

Katalonia

Terytorium

Hiszpania

Wynik

zwycięstwo sił rządowych

Strony konfliktu
siły rządowe karliści
Dowódcy
Izabela II,
Manuel Pavía 		Karol Burbon,
Ramón Cabrera y Griñó,
Benito Tristany
Straty
nieznane nieznane
brak współrzędnych

II wojna karlistowska – wojna o tron Hiszpanii stoczona w latach 1846–1849, toczona pomiędzy siłami rządowymi i karlistami – zwolennikami Karola hrabiego de Montemolín (Karola VI jako pretendenta do tronu Hiszpanii).

Obszarem drugiego powstania karlistów była wyłącznie Katalonia; nadano mu miano „wojny wstających rano” (tzn. idących codziennie na mszę poranną). Rozpoczął je w lutym 1847 r. ksiądz Benito Tristany, który jednak wkrótce schwytany przez generała Manuela Pavíę, został rozstrzelany[1]. Dowództwo powstania objął wówczas Ramón Cabrera[2], który przybył do Katalonii i walczył przez niemal 3 lata, a w 1849 r. wezwał również pretendenta Karola do przybycia na opanowany przez siebie teren. Władze francuskie internowały jednak księcia, a Cabrera pobity pod Pasteral w styczniu 1849 r., ranny został zmuszony do emigracji[3]. W 1850 r. sondował jeszcze możliwość interwencji ze strony Burbonów neapolitańskich, a następnie wyjechał do Anglii, zachowując przywództwo wśród karlistów. Pod wpływem żony-protestantki z burżuazyjnej rodziny zobojętniał jednak na sprawę legitymistyczną. W 1870 r. odmówił poparcia planom wojennym księcia Karola, a kiedy karliści zaczęli przegrywać, publicznie uznał syna Izabeli II, Alfonsa XII, za prawowitego władcę Hiszpanii[4].

Lokalne powstania karlistów wybuchały następnie także w Nawarze, Starej Kastylii i Katalonii na przełomie lat 1855/1856, kiedy okazało się, że sfery rządowe odrzuciły kolejną szansę zakończenia sporu dynastycznego, jaką był zawarty 10 lutego 1855 r. układ. Katalońskich legitymistów: Josepa Estartúsa, Josepa Borgesa, Marca Gónfausa i czterech bratanków ks. Tristany rozbił w kwietniu 1856 r. marszałek polny Bassols[1].

Karol (VI) próbował raz jeszcze zbrojnie dochodzić swoich praw, lądując wraz z bratem Fernandem wiosną 1860 r. w Sant Carles de la Ràpita, powstanie zostało jednak stłumione w zarodku. Będącego stronnikiem Karola kapitana generalnego Balearów Jaime Ortegę, pochwycono i rozstrzelano, a obydwu książąt aresztowano i wydalono. Wkrótce (1861) obydwaj umarli na dżumę[5].

  1. ↑ a b „Karol VI” i druga wojna karlistowska, [w:] Jacek Bartyzel, Encyklopedia „Białych plam”. Karlizm, Legitymizm.org [dostęp 2019-06-20].
  2. ↑ Moderantyzm i interesy. Państwo centralistyczne (1844-1854), [w:] Manuel Tuñón de Lara, Julio Valdeón Baruque, Antonio Dominguez Ortiz, Historia Hiszpanii, Szymon Jędrusiak (tłum.), Kraków: Universitas, 2012, s. 443, ISBN 97883-242-1754-0.
  3. ↑ Operaciones. - El pasteral. - Cabrera herido, [w:] Antonio Pirala, Historia contemporánea: anales desde 1843 hasta la conclusión de la actual guerra civil (1875-1879), t. II, Madrid 1876, s. 101–106 (hiszp.).
  4. ↑ Medytacja końcowa, [w:] Jacek Bartyzel, Nic bez Boga, nic wbrew Tradycji, Warszawa: von Borowiecky, 2015, s. 310, ISBN 978-83-60748-73-2.
  5. ↑ Carlos Luis de Borbón, count de Montemolín, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-06-20] (ang.).

Developed by StudentB